Myken etkili olan erken Skyphos’lar bütün Geometrik Dönem boyunca görülürler. Atinalılar tarafından M.Ö. 6 – 4 yy arasında kullanılan en yaygın içki kabıdır. Form bu dönem boyunca diğer formlar üzerinde hakim bir formdur. Hatta Kylix formu Skyphos kadar popüler olamamıştır. Atina’da kullanıldığı dönemlerin çoğunda değişmez büyük içki kaplarıdır. Gövdeye göre küçük kulplara sahiptir. Bunlar taşıma amaçlı değildir, kap kulplarından değil gövdesinden tutularak kullanılırdı. Skyphos’ların yaygın olarak kullanılan tiplerinde kulplar ilk önce çan şeklinde, daha sonra at nalı şeklinde ve en son da üçgen şeklinde bir form alırlar. M.Ö. 4. yy içinde ayak küçük ve değişkendir. Gövdenin alt kısmı sanki tutmak için bir ayak gibi yapılır. Skyphos kendi içinde farklı tiplere ayrılırlar.
a. Korinth Tipi
Bu Skyphos’lar ince cidarlı, derin gövdeli, halka kaideli, içi ve dışı firnislidir. İnce düz dudağın altında iki adet yatay kulba sahiptir. M.Ö. 6. yüzyılda form ve çizimde Korinth’e bağlı olan sanatçılar Skyphos’ları genellikle komast sahneleri ile boyamıştırlar. Atina’daki Korinth tipi Skyphos’larda ayağın biraz üstünde bir bant şeklinde rezerve ya da bezemeli bir alan yer alır. Bunlar erken örneklerden miras kalan özelliklerdir.
M.Ö. 6. yy Skyphos’lar erken küçük bodur türlerin devamıdır. M.Ö. erken 5. yy. da kapların hacimleri azalır ve genel olarak daha küçük ve zarif üretimler görülür. M.Ö. 4. yüzyılda gelişme hızlı ancak kötüdür. Kulplar M.Ö. 5. yüzyılda görülen at nalı şeklinden üçgen şekle dönmüştür ve birleşme noktaları birbirine çok yaklaşmıştır. Çapraz taralı bezeme yaygın olarak kullanılır, çok az bezemesiz örnek vardır. Form M.Ö. 4. yy sonuna kadar ve sonrasında görülmeye devam eder.
M.Ö. V. yy
M.Ö. IV. yy
b. Attika Formu
Attika tipi Skyphos’lar Korinth tipinin bir uyarlamasıdır. M.Ö. 6. yy ortasından başlar, ancak uzun bir deneme süresi geçirir. Yeni üretilen formlar başlangıçta yayındır, ancak bunlar M.Ö. erken 5. yy kadar gitmez, bu dönemde Skyphos’lar konik bir form alır.
Attika tipinin Korinth tipinden farkı kalın cidarlı, kalın torus kaideli, kalın sağlam kulplu, tamamen siyah firnisli olmasıdır. Erken örneklerde kaidenin hemen üstünde ince kırmızı firnisli bir bant yer alır. Kabın tamamının siyah firnisli olması ilk olarak bu form üzerinde ortaya çıkar daha sonra bu özellik Korinth tarafından alınır.
Form M.Ö. 5. yy sonuna kadar dışa dönük ağızlıdır. Bu moda dördüncü yüzyılda daha hızlı ve etkileyici olarak devam eder. Kaba olmasına rağmen tamamen gelişmiş Skyphos’larda gövde altı sanki bir ayak gibi yapılır. Kulplar Korinth tipindeki gibi at nalı şeklinde devam eder, M.Ö. 5. yy sonunda üçgen olur. Kulp dipleri birbirine daha yakındır. Bu yakınlık daha sonra onları daha kırılgan ve kullanışsız hale getirir. Tek yararı kapları duvara asmak için kullanılır. M.Ö. 400 den sonra dudağın dışa dönük olmasından dolayı kulplar ağzın biraz daha altında yer alır. Form Korinth örneklerinden daha düzenli olarak bezenmiştir.
M.Ö. VI. yy
M.Ö. IV. yy.
Hazırlayan: Rabia Aktaş
Kaynakça:
Brian A. SParkes, Lucy Talcott, The Athenian Agora, Vol. XII, Black and Plain Pottery of the 6th,5th, and 4th Centuries B.C., New Jersey, 1970.
Susan I. Rotroff, The Athenian Agora, Vol. XXIX, Hellenistik Pottery, Athenian and İmported wheelmade Table Ware and related Materia, New Jersey, 1997.
